Beste parlementsleden, beste medeburgers,

We leven niet in onbezorgde tijden. De bevolking kreunt onder de hoge energiefacturen terwijl energiereuzen miljarden euro’s winst maken. Alle geledingen van de samenleving zitten op hun laatste tandvlees: de zelfstandigen, de kmo’s, de verenigingen, de scholen, de cultuurhuizen, de bedrijven, de zorg, … Alle armoede-indicatoren staan in het rood, toch bestond het voorbije beleid uit besparen en wegkijken. Ik zei het, we leven niet in onbezorgde tijden. 

Toch ga ik dit geen crisis noemen, ik noem dit een kantelpunt. We hebben alles aan de markt over willen laten en worden nu wakker geschud door het falen van deze logica. De corona pandemie, de klimaatopwarming, de inflatie en de stijgende energieprijzen – ze tonen het belang van een degelijke gezondheidszorg, van duurzaam natuurbeheer en milieumaatregelen, van woonzekerheid, van welzijn boven welvaart. 

Beste collega’s en medeburgers, om dit kantelpunt waar te maken heb ik mij voor deze septemberverklaring niet door de lobbyisten laten inspireren, zoals de oude gewoonte wil, nee, ik ging in gesprek met armoedeorganisaties en vakbonden, met energiecoöperaties en commons-bewegingen en ik luisterde naar de bekommernissen van de burgers. 

Die verrijkende gesprekken mondden uit in de volgende beleidsprioriteiten:

Beste collega’s en medeburgers, 

• We eisen dat de nationale regering de overwinsten van energieproducenten afroomt. Met dit geld kunnen kwetsbare huishoudens ondersteund worden om hun huizen te isoleren en aan te sluiten op groene energie, zo maken we samen de duurzame transitie mogelijk en solidair.
• We behouden de sociale tarieven en breiden ze trapsgewijs uit. Nog een te grote groep valt tot nu toe buiten deze maatregel. 
• We zorgen ervoor dat een basishoeveelheid gas en elektriciteit voor iedere burger gegarandeerd wordt door een basispakket vast te leggen. 
• We voorzien een stevig budget voor de bouw en isolatie van sociale woningen. De goedkoopste en minst vervuilende energie is namelijk degene die je niet verbruikt. 
• Samen met de federale overheid maken we middelen vrij voor een krachtige investering in hernieuwbare, lokaal geproduceerde energie in burgerhanden. Dit is goed voor het klimaat, voor onze portemonnee en voor onze energieonafhankelijkheid. 
• Momenteel bepaalt de duurste energiebron de prijs van alle energie. We eisen van de Europese Unie om dit principe stop te zetten. 
• Tot slot spraken de verschillende regeringen van ons land af zo snel mogelijk een punt achter elke vorm van subsidie voor fossiele brandstof te zetten. In plaats van onze inkomsten uit onethische, onduurzame investeringen te halen, voeren we een vermogensbelasting in en verlagen we de inkomstenbelasting. 

Beste collega’s en medeburgers, Ik heb het nu vooral gehad over hoe we de energietransitie waar kunnen maken, maar wees gerust, ik laat de andere uitdagingen zeker niet ongemoeid. De energietransitie gaat hand in hand met het recht op wonen, zorg, cultuur en mobiliteit. Als wij een warme samenleving willen, moet er meer gebeuren dan alleen de energieprijzen doen dalen. Daarom trekken we met de Vlaamse regering voldoende middelen uit voor scholen, sociale voorzieningen en gezinnen zodat het hart van de samenleving blijft kloppen. Dit betekent dat we alle budgetten hiervoor indexeren en ja, ook het kindergeld.

U hoort het, de komende vijf à tien winters gaat het moeilijk zijn… voor zij die willen vasthouden aan ons huidige onsolidaire en niet duurzame energiebeleid. Voor politici en bedrijven die willen blijven hangen in een crisismentaliteit in plaats van te kijken naar de transitie mogelijkheden. Want de bevolking wil verandering, de planeet eist verandering. Er is politieke verbeelding en lef nodig, maar we kúnnen deze crisis keren, door een globale transitie van winst naar waarde. 

Een samenleving van hart boven hard, daar gaan we voor!