Op 8 mei herdenken we de capitulatie van Nazi-Duitsland in 1945. We herinneren ons de heldhaftige daden van het verzet, en vieren de overwinning op het fascisme. Maar we trekken ook een lijn naar vandaag, want velen van ons voelen de verrechtsing terug meer en meer opdoemen. Wij herinneren ook om ervoor te zorgen dat het verleden zich niet zal herhalen.
7 mei: Herdenking fort van Breendonk
Op zondag 7 mei vond er een herdenkingsceremonie plaats aan het fort van Breendonk. De herdenking was een initiatief van de 8 mei-coalitie, dat van 8 mei opnieuw een officiële feestdag wil maken in België. Burgers, vakbonden en middenveldorganisaties kwamen samen om deze belangrijke dag te vieren.
We luisterden naar de verhalen van kind van het verzet Ellen De Soete en Holocaust-overlever Simon Gronowski. Ook schrijver Tom Lanoye, socioloog, jeugdwerker en rapper Fatih De Vos en de vakbondshoofden van ACV en ABVV hielden een toespraak. Achteraf was er de mogelijkheid om het fort te bezoeken, bij te leren over Stolpersteine of een boekvoorstelling bij te wonen. Hét hoogtepunt van de dag was zonder twijfel het jazzconcert Simon Gronowski, die ook pianist is. Niets zo ontroerend als een overlever van de gruwelen van het naziregime die vrolijke deuntjes speelt in een voormalig concentratiekamp. Een waar kippenvelmoment.
“Als je je laat raken door getuigenissen, word je zelf ook een getuige”
Simon Gronowski
“Mijn mama heeft zeventig jaar gezwegen en vertelde pas op het einde van haar leven haar verhaal. Nu is het aan mij om haar stem te zijn.”
Ellen De Soete
Wat is uw definitie van een allochtoon?
Fatih De Vos
Hoeveel generaties van ons moeten
Nog in Vlaanderen geboren worden
Voor we deel uitmaken van dit land?
Of is dat enkel als Lukaku scoort?
(lees verder onder het filmpje en de foto’s)
8 mei: Herdenkingen en culturele avonden in heel België
Op 8 mei zelf vonden er maar liefst dertig activiteiten plaats in heel het land. Van radioshows tot vredesmarsen, de overwinning op het fascisme werd op allerlei manieren gevierd. In de avond vonden er culturele programma’s plaats in een tiental cultuurhuizen in Vlaanderen. Precies om 20u werd er overal dezelfde tekst voorgelezen van Sara Vertongen en Tom Lanoye, de rest van de avond werd in elke stad anders ingevuld. Muziek, poëzie en theater wisselden elkaar af. Overal weerklonk echter wel dezelfde boodschap van warmte en solidariteit.
Hier een aantal foto’s van acties in Kortrijk, Kalmthout, Brussel en Antwerpen. Over heel Vlaanderen vonden soortgelijke acties plaats.
Opvallend was ook dat er, zowel op 7 als op 8 mei, veel jongeren aanwezig waren. Leerlingen van middelbare scholen leerden ons bij over verzetshelden, studenten in Leuven en Antwerpen voerden acties om aula’s te vernoemen naar bekende mensen uit het verzet en kunststudenten staken een voorstelling in elkaar. Het verzet gaat door, en wordt overgedragen van generatie op generatie.
Stadsdichter van Antwerpen Ruth Lasters daagde ons uit om na te denken over wat wij zouden doen in een oorlogssituatie in haar gedicht Aanzoek:
Vraag het. Vraag het me op de tank.
Boven op de eerste Tiananmentank
die één man tot stilstand bracht.
Vraag me boven op dat pantservoertuig
waar de moed der mensheid hoogst ontroerend
tweebeens één voor allen opklom tegen tirannietitanen.
Vraag om mijn hand met een roos in die loop.
Ja, met een rode bloem stekend uit de Tiananmentankloop.
Dan antwoord ik vast ja! voor altijd.
Ja! voor zowel heldere als boze dagen met wat inslag
op de koepel.
Maar vraag me nooit of ík ooit zo heroïsch zou zijn.
Ik zou – mocht het bioscoopdoek deze avond
zaalgroot openritsen midden in een oorlogsprent –
ook de ogen neerslaan eerst. Om daarna stiekem
door een heel klein kiertje toch te zien of jij heldhaftig
treintransporten saboteert, slechts een brood steelt
voor een graatmager gezin of zelfs de blik niet afwendt
van de mof. We kunnen ook een roadmovie of een romcom kiezen.
Zeg jij het maar. En anders enkel en alleen
de ijspralines.
Bekijk hieronder de foto’s van de Vrij op 8 Mei-avond in Leuven, Gent, Hasselt, Brussel en Antwerpen.
